Εκκλησίες και κατοικίες ως μάρτυρες του παρελθόντος

Μαζί με τη διατροφή και την ενδυμασία, σημαντικό ρόλο για την ανθρώπινη διαβίωση καταλαμβάνει και η κατοικία. Γι’ αυτό σε μια πόλη σπουδαία οικοδομήματα δεν είναι μόνο οι εκκλησίες και τα δημόσια κτίρια, αλλά και οι κατοικίες. Εντούτοις οι εκκλησίες και τα δημόσια κτίρια είχαν και έχουν εξέχουσα σημασία, αφού τις περισσότερες φορές στεγάζονται σε μεγαλόπρεπα, άρτια διατηρημένα οικοδομήματα, που μαρτυρούν τη μαστοριά των χτιστών τους, πράγμα που δεν συμβαίνει πάντοτε με τις κατοικίες.

Στις κατοικίες όμως, θα διακρίνει κανείς τη ζωή του παρελθόντος, δι ότι αυτές αντικατοπτρίζουν την κοινωνική θέση και τις συνθήκες ζωής των ιδιοκτητών τους. Γι’ αυτόν τον λόγο συνίσταται σε κάθε επισκέπτη να προσέξει ιδιαίτερα τα σπίτια της Μονεμβασιάς. Στα ανακαινισμένα σπίτια δεν επιτρέπεται φυσικά η πρόσβαση, ενώ αντίθετα τα ερειπωμένα σπίτια αποτελούν σήμερα ένα είδος δημόσιου, προσβάσιμου χώρου και προσφέρονται για να αναδημιουργήσει κανείς νοερά τις περασμένες συνθήκες ζωής των κατοίκων της πόλης.

Για την περιγραφή των εκκλησιών δεν ήταν δυνατόν να αποφευχθεί η τεχνική ορολογία και για την καλύτερη κατανόηση των αρχιτεκτονικών όρων, παραπέμπεται ο αναγνώστης στο διπλανό κατατοπιστικό σχεδιάγραμμα. Για την περιγραφή της πόλης, χρησιμοποιήθηκαν τα σημεία του ορίζοντα, για τη διευκόλυνση του προσανατολισμού. Ξεκινάμε πάντα από τον ανατολικό ορίζοντα, αφού όλες οι αψίδες των εκκλησιών αντικρίζουν την Ανατολή, έστω κι αν μία, η Αγία Σοφία, αποτελεί εξαίρεση.