Η κεντρική πλατεία Τζαμί
Προχωρώντας κανείς στον κεντρικό δρόμο προς τα ανατολικά, μετά από λίγα μέτρα, συναντά το ψηλό καμπαναριό της εκκλησίας Χριστός ο Ελκόμενος, το οποίο είναι ορατό ήδη από πιο μακριά και υποδεικνύει τη θέση της κεντρικής πλατείας σε όλη την περιοχή. Μερικά σκαλοπάτια πιο κάτω οδηγούν από τον κεντρικό δρόμο στην πλατεία με τα δένδρα και το στραμμένο προς την θάλασσα κανόνι.
Στα ανατολικά της πλατείας βρίσκεται η εκκλησία Χριστός ο Ελκόμενος. Βόρεια, δίπλα από την εκκλησία, φαίνεται το τετράγωνο ψηλό καμπαναριό που πίσω του βρίσκονται τα σπίτια του κεντρικού δρόμου. Αμέσως μετά υψώνεται ο απόκρημνος βράχος της Πάνω Πόλης. Νότια, πάνω από το χαμηλό τμήμα της Κάτω Πόλης, ανοίγεται η θάλασσα και μακριά στα νοτιοδυτικά φαίνονται τα ακρωτήρια Καμήλα και Μαλέας.
Μεταξύ της εκκλησίας Χριστός ο Ελκόμενος και του τείχους, προς τον Νότο, βρίσκεται το σπίτι του Μητροπολίτη της Μονεμβασιάς, που είναι κτισμένο πάνω από τη στοά, δίπλα στην εκκλησία. Πάνω από την είσοδο του σπιτιού είναι αναρτημένο ένα μαρμάρινο, από τον καιρό σχεδόν αποσυντεθειμένο, ανάγλυφο, βαμμένο με ασβέστη, που αναπαριστά τα λιοντάρια του Μάρκου, έμβλημα της Βενετίας. Παλιότερα, το σπίτι αυτό ήταν μοναστήρι της εκκλησίας Χριστός ο Ελκόμενος. Στα δυτικά της πλατείας, υπάρχει ένα κτίσμα, που από τη πλατεία φαίνεται τετράγωνο. Αυτό εξυπηρέτησε πολλούς και διαφορετικούς σκοπούς: Τον 16ο αιώνα κτίστηκε ως εκκλησία του Αγίου Πέτρου. Αργότερα έγινε από τους Τούρκους τζαμί. Στις αρχές του 19ου αιώνα λειτούργησε ως φυλακή και τον επόμενο αιώνα έγινε καφενείο. Μέχρι σήμερα εξακολουθεί να ονομάζεται το κτίριο από τους κατοίκους τζαμί. Η ονομασία της προσκείμενης πλατείας, αντί να προέρχεται από τη μεγάλη εκκλησία που βρίσκεται δίπλα, ονομάζεται „Πλατεία Τζαμί“. Στη μεγάλη θολωτή αίθουσα αυτού του κτιρίου (βλ. άποψη στην εικ. 26) λειτουργεί σήμερα μία αξιόλογη έκθεση ευρημάτων της Αρχαιολογικής Συλλογής Μονεμβασιάς. Στον επιβλητικό εσωτερικό χώρο του κτίσματος παρουσιάζονται αναλυτικά οι διάφορες οικοδομικές επεμβάσεις που έγιναν με τους καιρούς ανάλογα με τους διάφορους σκοπούς που αυτό εξυπηρετούσε. Στο κέντρο του χώρου εκτίθεται μία αεροφωτογραφία, που παρουσιάζει πανοραμικά το σύνολο των αμυντικών εγκαταστάσεων καθώς και τα σημαντικότερα σπίτια και εκκλησίες της Μονεμβασιάς. Εξαιρετικά εκθέματα, εκτός των άλλων, είναι το εικονοστάσιο από μια εκκλησία του 10ου αιώνα, τα μαρμάρινα υπόλοιπα της Αγίας Σοφίας, καθώς και ένα παλαιό βενετσιάνικο στόμιο στέρνας με τα εμβλήματα των Ποδεστάτων, Σεμπαστιάνο Ρενιέρ και Αντόνιο Γκαρτσόνι, από το 1511.
Το κανόνι στην πλατεία, με την ημερομηνία 1763 και άλλους ρωμαϊκούς αριθμούς χαραγμένους πάνω του, δεν είναι προφανώς κατασκευασμένο από τους Τούρκους, όπως ισχυρίζονται διάφοροι τουριστικοί οδηγοί. Πιθανόν να ήρθε στην Μονεμβασιά κατά την εξέγερση των Αλβανών του Ορλόφ, το έτος 1770. Το χυτό σημάδι, VB, δεν βοηθά στον καθορισμό της προέλευσης του. Το ασβεστωμένο, πάνω μέρος του πηγαδιού, που περιτριγυρίζεται από πέτρινους πάγκους για ανάπαυση, προφανώς θα λειτουργούσε ως πηγάδι που τροφοδοτούνταν από την στέρνα κάτω από την πλατεία, η οποία γεμίζει από την στέγη της εκκλησίας Χριστός ο Ελκόμενος (βλ. εικ. 16) .
